pulmoner emboli ne demek?

Pulmoner emboli (PE), akciğerlere kan taşıyan arterlerden birine veya birkaçına kan pıhtısının (veya başka bir maddenin) takılmasıdır. Bu pıhtı genellikle bacaklardaki derin ven trombozu (DVT) adı verilen bir durumdan kaynaklanır, ancak diğer yerlerden de gelebilir. PE ciddi ve hatta ölümcül olabilen bir durumdur çünkü akciğerlere giden kan akışını engeller ve oksijen alımını azaltır.

Nedenleri:

• Derin Ven Trombozu (DVT): En yaygın neden budur. Bacaklardaki derin toplardamarlarda oluşan kan pıhtıları, kan dolaşımına karışarak akciğerlere ulaşır.
• Ameliyatlar: Ameliyat sonrası hareketsiz kalma, kan pıhtılaşma riskini artırır.
• Uzun süreli hareketsizlik: Uzun süreli uçak yolculukları, yatak istirahati veya hareketsiz yaşam tarzı.
• Hamilelik: Hamilelik sırasında hormon seviyelerindeki değişiklikler ve artan basınç kan pıhtılaşma riskini artırır.
• Doğum kontrol hapları: Bazı doğum kontrol haplarının kullanımı kan pıhtılaşma riskini artırabilir.
• Kanser: Kanser ve kemoterapi tedavisi kan pıhtılaşma riskini artırır.
• Kalp hastalığı: Kalp ritim bozuklukları kan pıhtılaşma riskini artırabilir.
• Genetik yatkınlık: Bazı genetik faktörler kan pıhtılaşma riskini artırır.
• Travma: Kemik kırıkları veya diğer ciddi yaralanmalar.
• Yaş: Yaşın artmasıyla birlikte PE riski artar.
• Obezite: Obezite kan pıhtılaşma riskini artırır.

Belirtileri:

PE belirtileri kişiden kişiye değişir ve hafif veya şiddetli olabilir. Bazı kişilerde belirti olmayabilir bile. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Nefes darlığı: En yaygın belirtidir.
• Göğüs ağrısı: Nefes alırken kötüleşen göğüs ağrısı.
• Hızlı kalp atışı (taşikardi): Kalbin çok hızlı atması.
• Öksürme: Bazen kanlı balgamla birlikte.
• Baş dönmesi veya bayılma: Kan akışındaki azalmadan kaynaklanır.
• Ayakta şişme: Eğer PE'nin nedeni DVT ise.
• Ateş: Bazen yüksek ateş olabilir.

Teşhisi:

PE teşhisi için doktor çeşitli testler isteyebilir:

• Kan testleri: D-dimer testi gibi kan pıhtılaşmasıyla ilgili testler.
• Göğüs röntgeni: Akciğerlerde anormallik olup olmadığını tespit etmek için.
• Bilgisayarlı tomografi anjiyografisi (BT anjiyo): Akciğer arterlerinde pıhtı olup olmadığını gösteren detaylı görüntüler sağlar.
• Pulmoner anjiyografi: Daha az kullanılan, ancak en kesin teşhis yöntemlerinden biridir.

Tedavisi:

PE tedavisi, pıhtının büyüklüğüne ve hastanın genel durumuna bağlıdır. Tedavi genellikle şunları içerir:

• Antikoagülanlar (kan sulandırıcılar): Kan pıhtılarının büyümesini önlemek ve yeni pıhtıların oluşmasını engellemek için kullanılır. Heparin ve warfarin yaygın olarak kullanılan ilaçlardır. Yeni nesil oral antikoagülanlar da kullanılabilir.
• Trombolitikler (pıhtı çözücü ilaçlar): Büyük pıhtılar için kullanılır ve pıhtıyı çözer. Ancak, ciddi yan etkileri olabilir.
• Oksijen tedavisi: Akciğerlere daha fazla oksijen sağlamak için.
• Destekleyici bakım: Nefes darlığı ve ağrı gibi semptomları hafifletmek için.
• Cerrahi girişimler: Bazı durumlarda, pıhtıyı çıkarmak için cerrahi müdahale gerekebilir.

Önleme:

PE'nin önlenmesi için şunlar yapılabilir:

• Hareketli kalmak: Uzun süreli hareketsiz kalmaktan kaçının.
• Hidrasyon: Bol su için.
• Kompresyon çorapları: Özellikle uzun yolculuklarda veya ameliyat sonrası.
• Antikoagülan ilaçlar: Doktor tarafından reçete edildiği şekilde kullanın.

Pulmoner emboli ciddi bir durumdur ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Yukarıdaki bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye olarak değerlendirilmemelidir. Herhangi bir şüpheniz varsa mutlaka bir doktora danışın.